Een bord apenhanden, daar konden wij onze neus niet voor optrekken. Als je van plan was met een reep Snickers in je Afrikaanse gastenhutje te gaan zitten mokken, kon je beter thuis blijven. Wij antropologen in spé gaven geen kick als in een etnografische film geit na geit de keel door werd gesneden. Wij snikten niet van het lachen als mensen zichzelf van top tot teen beschilderden alvorens met een ananas op het hoofd een hotsebotsdansje te maken onder het slaken van rauwe kreten. Wij wisten: voor anderen zijn onze koninginnedag, voetbalrellen en tattoes net zo potsierlijk.
Spacepak
Andere volken probeer ik nog steeds altijd erg te begrijpen, al gaat er wel eens een dag voorbij dat ik geen apenhanden eet. Om mijn en mijn vaderlands verleden daarentegen schaterlach ik onbekommerd. Die muziekclips! Wat zagen ze eruit in hun spacepakken! Een van mijn favoriete programma’s is Andere Tijden. Ik mag dan graag gnuiven om de manier waarop mensen een halve eeuw geleden in de camera keken. Wat meespeelt is dat ze wegens minder beelden per seconde hortend en stotend lopen alsof ze het net die ochtend geleerd hebben. Daar kunnen ze niks aan doen. Maar ze kijken wel echt dommer, want stomverbaasd, in de camera. Tv-programma’s uit de vorige eeuw zijn hilarisch. Mensen praten zo geaffecteerd. Maar het aller-allerlachwekkendst is, is dat ze zo overtuigd van zichzelf zijn. Ze hebben geen flauw benul van hoe achterhaald hun gedrag en gedachtengoed nog maar een decennium later zal zijn.
Kam je haar eens
Alles gaat voorbij, je weet het, maar het dringt niet echt door.
Mijn roman Grootser dan ik speelt in de jaren tachtig. Om de tijdsgeest te treffen, heb ik hier en daar bijgelezen over olierampen, Thatcher en Madonna. En ik heb mijn dagboeken uit hun kisten gelicht. Wat opvalt is dat ik alles zoveel beter weet dan toen. Het is bijna onverdraaglijk. Ik wil mijzelf van toen de hele tijd toeroepen: maak je niet druk. Over twintig jaar is Nijpels een milieu-activist en Lubbers zet zich in voor mensenrechten. Kijk toch eens niet zo zwart/wit. En wees niet zo kieskeurig. Sluit je niet op. Ga eens met willekeurig wie naar een festival. Je hoeft niet direct vrienden voor het leven te worden. Kam je haar eens.
Ik heb nu sowieso een betere smaak.
Stukke rits
Ik verbeeld me dat ik veranderd ben, verstandiger, milder en aardiger ben geworden.
Druk maken doe ik me nog wel. Om een stuk bos dat gekapt dreigt te worden, (zie ook Andere tijden over de slag om Amelisweerd ) en vluchtelingenhaat. Ik maak me druk om een stekende opmerking. Omdat ik niet genoeg schrijf op een dag. Omdat ik te vroeg wakker word. Omdat de kat mankt, X niet heeft teruggemaild en de rits van mijn favoriete schoenen het heeft begeven.
Maar volksfeesten laat ik inmiddels links liggen omdat ik daar niet gelukkig van word en wel van wandelen in de door mij ooit zo versmade bejaardennatuur. En wat had ik dat het als twintigjarige weerzinwekkend gevonden om elke avond om half elf in bed te gaan liggen lezen. ‘Maak me dan maar direct dood.’
Superieur tachtig
De twintigjarige van toen zal nooit de dagboeken van de bijna vijftigjarige van nu lezen en bespotten en andersom wel. Wie het laatst lacht, lacht het hardst, zegt de tachtigjarige.
In augustus 2016 komt mijn roman Grootser dan ik uit bij Ambo Anthos.
Als ik tachtig ben zal ik wel weer hard om mezelf moeten lachen. https://t.co/sKpoN7FjI3